In 2014 zijn in Zuid-Holland en Westelijk Noord-Brabant 25 territoria vastgesteld. Bij 5 territoria is onbekend of er echt is gebroed. Van de resterende 20 broedsels zijn er 3 mislukt en dus bleven er 17 succesvolle nesten over.
Slechtvalken in Zuid-Holland 2014
Die 17 geslaagde nesten leverden 42 uitgevlogen jongen op waarvan er 38 zijn geringd (in heel Nederland zijn 148 jongen geringd). Van 40 jongen is het geslacht bepaald: 19 vrouwen (47,5%) en 21 mannen (52,5%). Dit is het eerste jaar dat er meer jonge mannen dan vrouwen zijn. Het gemiddeld legbegin was 15 maart en varieerde van 2 maart tot 4 april (n=15). Gemiddeld aantal uitgevlogen jongen per geslaagd nest is 2,5 tegenover 2,6 in 2013. De gemiddelde legselgrootte is 3,8 (n=13).
Er zijn dus gemiddeld minder jongen per nest uitgevlogen uit gemiddeld méér eieren per nest.
3 oktober 2014: Adulte slechtvalk (ongeringd), Oude land van Strijen.
Hoeksche Waard:
De 3 paren deden weer hun best: West en de Haringvlietbrug hadden beiden 4 eieren. Voor de Haringvlietbrug-paar leverde het 2 jongen op, voor West zelfs 4 jongen. Het Oost-paar negeerde net zoals vorige jaren dapper maar lichtzinnig de in 2012 aangeboden nestkast en zocht weer een schamel kraaiennest op. Dit leverde 2 jongen op die wel zijn geringd, maar na het ringen nooit meer zijn gezien. Weer mislukt dus!
Bijzonderheden:
Stadscentrum valken zonder vaste woon- of verblijfplaats blijven lastig te vinden en volgen. Het uitzicht op vliegende valken wordt vaak geblokkeerd en de mogelijke nestlokaties zijn ontelbaar. In Rotterdam Centrum werd de nestkast van vorig jaar (op de Hef) dit jaar gebruikt door een koppel nijlganzen. Er worden in het centrum nog steeds slechtvalken gezien, soms wel 3 tegelijk maar een broedgeval is niet vastgesteld. De valken waren veel te zien rond het gebouw van AKD (Maastoren, daar is een mogelijk gebruikt nest gevonden) en op het voormalig Shellgebouw aan de Hofplein. Mogelijk gaat het om 2 verschillende territoria, en is er zelfs nog een derde territorium in Delfshaven, maar zoals gezegd: zonder nestvondst blijft het lastig vast te stellen.
In Den Haag Centrum zijn, evenals vorige jaren, twee mislukte broedpogingen gedaan op hetzelfde lege ministeriële gebouw. Half maart is het vrouwtje gezien met een broedvlek, maar de (eerste) poging was toen waarschijnlijk al mislukt.
In Delft was dat probleem niet aan de orde, de vogels gebruikten gelukkig weer de kast op het EWI gebouw van de TU, maar er waren wel andere strubbelingen. Het eerste vrouwtje is na het leggen van het eerste ei verjaagd door een ander vrouwtje die het legsel completeerde tot 4 eieren. Vervolgens heeft het mannetje zich ingesloten en moest worden bevrijd. En bij het uitvliegen is één van de 3 jongen op straat opgepakt en weer teruggeplaatst. Kort daarna zijn alle 3 de jongen (op verschillende beelden) nog gezien.
In het Biesbosch territorium waar de valken in 2011 nog in een wilg broedden, heeft het paar dit jaar gekozen om in een hoogspanningsmast (HSM) te broeden. Er is daar in ieder geval één jong groot geworden, helaas is dit vast gesteld doordat er één jong dood (vrijwel zonder dons) onder het nest lag.
Sinds in 2013 de kast bij Shell Moerdijk is verplaatst is er een stevige woningnood ontstaan mede doordat er steeds meer slechtvalken "rondhangen". Het afgelopen seizoen zijn er in die omgeving 7 slechtvalken geteld. Meer valken leverde helaas niet meer broedsels of jongen op. Maar wel meer strijd. Aan het eind van de het seizoen is er geen enkel jong groot geworden maar zijn er wel 2 adulte slechtvalkvrouwen dood gevonden. De verplaatste slechtvalkkast is in gebruik genomen door torenvalken.
Nieuwe territoria:
Het NWC heeft een slechtvalkkast laten plaatsen in een hoogspanningsmast in Dordrecht, deze kast is gelijk in gebruik genomen (altijd leuk, die waardering voor je werk) en heeft minimaal 1 uitgevlogen jong voortgebracht.
Bij Lyondell Basell Botlek is een nieuw territorium ontdekt: Een paar slechtvalken heeft een oud kraaiennest in gebruik genomen. Het nest bevatte nogal wat rommel waaronder ook wat scherpe delen. Bij inspectie waren 2 van de 4 eieren beschadigd en bij een volgende inspectie was het nest leeg en verlaten.
Voor de volledige lijst van alle bekende broedgevallen: zie tabel hieronder. Naast deze territoria waren er nog minstens 6 andere, mogelijke territoria: Oestgeest, Steenbergen, Leiden, Zoetermeer en dus 2 in Rotterdam.
En toen.... ?
Het slechtvalkpaar van Hoeksche Waard West leverde dit jaar voor het eerst 4 jongen af, 3 jongedames en 1 jongeman. Eén van de jongedames viel (31 dagen oud) uit het nest en is op een leeftijd van 44 dagen weer losgelaten nabij het nest. Het jonge mannetje is op de Maasvlakte ergens tegenaan gevlogen en kwam op 29 juli 2014 binnen in de vogelopvang en was zo zwaar gewond dat ze hem moesten laten inslapen.
Maar op de Maasvlakte speelde zich nog een veel groter drama af: kort na elkaar zijn alle 3 de jongen in de vogelopvang gearriveerd: mannetje PW (de code van zijn kleurring) dood, mannetje PU verlamd en vrouwtje IC mankeerde niets. PU overleed helaas al snel. Jongedame IC is teruggezet op het hoge platte dak van het ketelhuis van de centrale. Droevig genoeg is ze 2 dagen later weer in de opvang: dit keer met een verbrijzelde pols en wel dusdanig ernstig dat ze haar moesten laten inslapen..... Geen enkel overlevend jong dus.
In Alphen a/d Rijn heeft een medewerker van Avifauna een jonge slechtvalk van dit jaar losgelaten vanaf de Baronie. De jongdame zat achter een balustrade van glas en kon daarom niet wegkomen. Ze had een kleine beschadiging aan de vleugel maar vloog direct terug naar de zendmast.
Zuid-Holland 2014 Status Ei Jong Legbegin Alphen a/d Rijn, Zendmast Broedpoging met jongen 4 2 28/3 Biesbosch Broedpoging met jongen ? 1 ? Delft, EWI-Gebouw, TU, Gebouw [webcam] Broedpoging met jongen 4 3 1/4 (9/3) Den Haag Centrum [website] Territorium (mislukt?) ? ? ? Den Haag, Leijenburg, Gebouw [website] Broedpoging met jongen 4 3 13/3 Dordrecht, HSM Broedpoging met jongen ? 1 ? Haringvlietbrug, HSM Broedpoging met jongen 4 2 5/3 Hoeksche Waard Oost, HSM Weer mislukt ? 0 (2) 12/3 Hoeksche Waard West, HSM Broedpoging met jongen 4 4 2/3 Rdam, De Hef, Brug Territorium (mislukt?) ? ? ? Rdam, Europoort, Q8 Territorium ? ? ? Rdam, Heijplaat, Zendmast Broedpoging met jongen ? 2 4/4 Rdam, Lyondell Basell, Botlek Mislukt 4 0 ? Rdam, Maasvlakte EON, Schoorsteen Broedpoging met jongen 4 3 8/3 Rdam, Shell Pernis, Schoorsteen Broedpoging met jongen ? 3 22/3 Rijswijk, Klokketoren [website] Broedpoging met jongen 4 3 10/3 Sliedrecht, HSM Broedpoging met jongen ? 3 11/3 Noord-Brabant 2014 Status Ei Jong Legbegin Geertuidenberg, Koeltoren Broedpoging met jongen 4 3 7/3 Geertuidenberg, AM9, Schoorsteen Broedpoging met jongen 4 2 ? Loon op Zand, Zendmast Broedpoging met jongen 3 2 13/3 Moerdijk, Essent Territorium 0 0 - Moerdijk, Lyondell Basell Territorium 0 0 - Moerdijk, Shell Mislukt ? ? ? Roosendaal, Zendmast Broedpoging met jongen 4 3 18/3 Goes (ZL), Zendmast Broedpoging met jongen 4 2 16/3
Slechtvalken ZH + west NB 2014 2013 2012 2011 Aantal territoria 25 22 19 15 - broedpogingen 20 20 17 13 - geslaagd 17 (85%) 17 (85%) 12 (71%) 11 (85%) - mislukt 3 (15%) 3 (15%) 5 (29%) 2 (15%) Legselgrootte gemiddeld 3,8 (n=14) 3,4 (n=14) 3,9 (n=7) 4,0 (n=3) Uitgevlogen jongen 42 44 36 25 - geringd 38 39 28 21 - jongedames 19 (47,5%) 24 (62%) 16 (57%) 14 (67%) - jongemannen 21 (52,6%) 15 (38%) 12 (43%) 7 (33%) - jongen per geslaagd nest 2,5 2,6 3,0 1,9 Legbegin 2/3 - 4/4 7/3 - 21/4 9/3 - 20/3 13/3 - 18/4 - gemiddeld 15/3 24/3 13/3 22/3
Met dank aan: Ad Kivits, Alexandra Haan, André de Baerdemaeker, Anouk van der Valk, Arno Izaaks, Bart Vastenhouw (TU-Delft), Bertus de Lange, Bertus v/d Graaf (E-ON), Cees Lavooy, Chiel Camping (Essent), Cor Dera, Dave van der Spoel, Dennis Appels, Els Marijs, Ferry van Stralen (Q8), Ferry van Jaarsveld, Garry Bakker, Guido Keijl, Hans Verheij, Hans vd Langekruis, Hein Veraart, Henk Slegten, Henno MacDaniël (Tennet), Jacques van de Neut (SBB), Jan Koetze, Jethro Bierens, Joke Talman (Shell), Joost van Wingerden, Karl Anker, Melis Visser (Lyondell Basell), Michel Hitzerd, Paul Benen (Alticom), Patrick den Ridder (Cargill), Peter van Geneijgen, Ronald in't Veld (SBB), Ronald Zee, Ron van Rijt (Tennet), Ruud Altenburg, Sander Elzerman, Teun Schoemaker, Thomans van Es (SBB), Thea van Gogh, Wim van Yperen, Winfried van Meerendonk, Yvonne van der Maat, de dierenambulances, de vogelopvang "Vogelklas Karel Schot", de vogelopvang Zundert, vogelopvang Delft en de terreineigenaren.
De firma Valprevent stelde diverse klimmaterialen ter beschikking.
25 Mei 2014: De jonge slechtvalk (hier 44 dagen oud), die op 12 mei (31 dagen oud) uit het nest viel, is vandaag teruggezet aan de voet van de mast.
25 mei 2014: Jonge slechtvalk weer losgelaten
In de tussentijd verbleef ze in de kundige handen van vogelopvang "Karel Schot". Eerder terugplaatsen op het nest was in dit geval een te groot risico voor de 3 andere nestgenoten die dan ongetwijfeld ook zouden springen.
30 April 2014: In het westen van de Hoeksche Waard zijn de eerste slechtvalken van ZH van 2014 geringd.
30 april 2014: Eerste jonge slechtvalken geringd. Foto: Els Marijs
Ron (Tennet) was zo vriendelijk om ze, 3 dames en 1 jongeman, naar beneden te begeleiden en ook weer terug te brengen.
Dit jong wil de meetlat niet teruggeven !
Hier en daar worden slechtvalken gezien die niet bij een bekend territorium lijken te behoren:
17 april 2014: Nieuwe territoria ?
Botlekgebied
Moerdijk
Steenbergen
Zoetermeer
Oestgeest
Gouda
Valken of paren die daar misschien al langer aanwezig zijn of zelfs al hebben gebroed, maar waarbij de nestplek of exacte status nog onbekend is.
Omdat het onmogelijk is om op al deze locaties zelf te posten hierbij het verzoek aan de locale vogelaars: Als jullie indicaties zien van broedpogingen of broedlocaties dan horen we dat graag !
11 April 2014: In nestkast van De Hef in Rotterdam liggen ook 4 eieren. Maar toch wil je dit eigenljk niet aantreffen: het zijn namelijk nijlgans eieren!
11 april 2014: Nijlgans in slechtvalkkast
Meer informatie:
Werkgroep Slechtvalk Nederland
Waarneming.nl: Slechtvalken in Zuid-Holland
Waarneming.nl: Slechtvalken in Noord-Brabant
Leiden: Webcam EON Leiden
Fora: Slechtvalkenforum Piet , Slechtvalkenforum Amelandse
