Roofvogels van de Hoeksche Waard Andere roofvogels in Nederland Uilen van de Hoeksche Waard
Roofvogels van de Hoeksche Waard
(Roofvogelsoorten die in de Hoeksche waard broeden)
Roofvogels hebben een krachtige haaksnavel en sterke klauwen met gekromde nagels. Bij alle roofvogels is het vrouwtje groter dan het mannetje. Bij de in Nederland broedende roofvogels is dit grootteverschil het best te zien bij de havik en de sperwer (ook goed te zien aan de veren). Het grootteverschil is minder duidelijk bij de buizerd en de valken.
In tegenstelling tot wat soms wordt gedacht roeien roofdieren hun prooien niet uit maar bepalen de prooien min of meer hoe het met de roofvogels gaat. Als er veel prooien zijn worden er meer jonge roofvogels groot dan wanneer er voedselschaarste is. Zijn er extreem weinig prooien dan worden er soms helemaal geen eieren gelegd. Als er bepaalde prooien schaars worden schakelen roofvogels over op andere prooien, al was het maar uit gemakzucht (= efficiëntie).
Sommige roofvogelsoorten blijven het gehele jaar in hun territorium (zogenaamde standvogels), andere verlaten ons land in de winter in ruil voor warmere streken en weer andere komen in de winter naar ons land (vanuit noordelijkere landen).
Over de gehele wereld verspreid leven er ruim 300 verschillende soorten met vaak nog diverse ondersoorten. De volgende soorten broeden in de Hoeksche Waard: Buizerd, Torenvalk, Sperwer, Havik, Bruine kiekendief, Boomvalk, Slechtvalk.
Buizerd (Buteo buteo, Engels: Common Buzzard)
Buizerds
Lengte: 46-58cm
Spanwijdte: 110-138cm
Gewicht: 620-1360 g.
Aantal paren in de Hoeksche Waard Oost: 26-46
De buizerd is de meest voorkomende roofvogel in de Hoeksche Waard. Vaak zit de buizerd op een paaltje langs de weg of op een lage tak in een boom te wachten totdat hij een prooi voorbij ziet komen. Ze zijn overheersend bruin van kleur. Er zijn hele donkere exemplaren en hele lichte maar bijna allemaal hebben ze een lichtere band over hun borst. Man en vrouwtje buizerd zien er hetzelfde uit. Ze eten voornamelijk muizen en mollen maar ook wormen, vogels en konijnen. Buizerds broeden in een (meestal zelf gebouwde) nest in een boom. Ze blijven het gehele jaar in hun territorium. ’s Winters zijn er aanmerkelijk meer omdat er een gedeelte van de buizerds uit Scandinavië en Duitsland hier overwinteren. Buizerds kunnen prachtig zweven, moeiteloos schroeven zij omhoog in de thermiek (warme luchtstroom).
Meer info Nestopnamen
Torenvalk (Falco Tinnunculus, Engels: Kestrel)
Torenvalken
Lengte: 31-37cm
Spanwijdte: 68-78cm
Gewicht: 150-290g.
Aantal paren in de Hoeksche Waard Oost: 16-19
De torenvalk is ook één van de talrijkere roofvogelsoorten in de Hoeksche Waard. Ze zijn, door hun manier van jagen, redelijk makkelijk te zien en te herkennen. Vaak "hangen" ze namelijk op één punt in de lucht te fladderen (bidden). Bijvoorbeeld boven akkers of grasstroken langs de wegen. Daar jagen ze op muizen, die ze goed kunnen zien omdat torenvalken UV-licht kunnen onderscheiden. Muizen laten een spoor van urine achter en dat reflecteert nou net weer veel UV-licht. Verder eten torenvalken ook insecten en vogels, bijvoorbeeld jonge spreeuwen. Ze jagen, net als de buizerd, ook zittend, bijvoorbeeld vanaf een lantaarnpaal. Ze broeden in speciale kasten, holtes of in oude nesten van andere vogels (b.v. van kraai).
Ook onze torenvalken blijven hier en ’s winters hebben we hier vele Scandinavische exemplaren op bezoek. Torenvalken hebben spitse vleugels, de bovenzijde is bruin met zwarte vlekken, de onderzijde creme met zwarte vlekken. Het mannetje heeft een blauwgrijze kop en staart, terwijl die bij het vrouwtje bruin zijn.
Meer info
Sperwer (Accipiter Nisus, Engels: Sparrowhawk)
Sperwers
Lengte Man: 29-34cm Vrouw: 35-41cm
Spanwijdte Man: 58-65cm Vrouw: 67-80cm
Gewicht: 140-260g.
Aantal paren in de Hoeksche Waard Oost: 9-13
De sperwer is een vrij kleine roofvogel met vrij korte, brede vleugels en een lange staart. Grijsbruine bovenzijde en fijne, dwars gestreepte onderzijde. Broed in bossen en bouwen elk jaar een nieuw nest. Soms broeden ze ook in bosjes in of nabij dorpen en steden. Ze zijn door hun leven in bossen minder makkelijk te zien, maar toch komen ze ook wel in dorpen en tuinen, met name in de herfst en winter.
Sperwers zijn echte vogeljagers. Mannetjes (zelf 160gr) eten kleinere soorten zoals vink, groenling en koolmees. Vrouwtjes (300gr) jagen op bijvoorbeeld lijsters, turkse tortels en gaaien. Sperwers jagen vaak doldriest achter prooien aan waarbij het niet zelden voorkomt dat zowel sperwer als prooi met een fikse klap tegen een raam vliegen. Ook onze sperwers zijn standvogels (d.w.z. ze blijven hier) en zijn ook in de winter vele male talrijker door gasten vanuit het noorden.
Meer info
Havik (Accipter Gentilis, Engels: Goshawk)
Havik
Lengte Man: 49-56cm Vrouw: 58-64cm
Spanwijdte Man: 93-105cm Vrouw: 108-127cm
Gewicht Man: 520-900g Vrouw: 1000-1300g.
Aantal paren in de Hoeksche Waard Oost: 6-8
De Havik is de grote versie van een sperwer, met ook weer een aanzienlijk grootteverschil tussen mannetje en vrouwtje. Bovenzijde mannetje is grijsbruin, bij vrouwtje leigrijs, onderzijde bij volwassen vogels dwarsgebandeerd. Jonge vogels zijn bruiner met een druppelvormige, donkerbruine lengte strepen op de onderzijde. Een havik is, nog meer dan een sperwer, een echte bosvogel maar broed soms toch al in een klein bosje in open terrein. Ze jagen op vogels en zoogdieren zoals gaai, fazant en haas. De bouw van een havik lijkt ook behoorlijk op een sperwer (Korte ronde vleugels, relatief lange staart) alleen groter en krachtiger. Vliegt met enkele slagen afgewisseld met korte rechtlijnige glijvluchten, in tegenstelling tot de sperwer die hoogte verliest tijdens de glijvluchten. Ze bouwen zelf een nest, dat vaak meerdere jaren achter elkaar wordt gebruikt en dus kan uitgroeien tot een fors bouwsel. Onze haviken zijn standvogels, d.w.z. het hele jaar door in hun territorium aanwezig. Haviken uit noordelijkere streken overwinteren in ons land.
Meer info
Bruine Kiekendief (Circus Aeruginosus, Engels: Marsh Harrier)
Bruine kiekendief
Lengte: 43-56cm
Spanwijdte: 115-130cm
Gewicht: 400-800g.
Aantal paren in de Hoeksche Waard Oost: 17-19
De bruine kiekendief is een vogel van rietkragen (waar hij in broedt) en open land. De ‘bruine kiek’ is ongeveer zo groot als een buizerd, alleen lichter van bouw met langere vleugels en staart. Mannetje bovenzijde donkerbruin, vleugels grijs met zwarte punten, staart lichtgrijs. Onderzijde roodbruin, licht kop met donkere strepen. Vrouwtje is donkerbruin. Nek, keel, schouder en bovenzijde kop zijn gelig van kleur. Kieken jagen laag over het land en langs slootjes vliegend op kleine zoogdieren en vogels. Ze vliegen gemakkelijk en met een licht kantelende beweging. Als ze een stukje zweven houden ze hun vleugels in een zeer ondiepe V (zie tekening hieronder). Vrijwel alle bruine kieken overwinteren in Afrika en zijn ’s winters hier dus haast niet te zien.
Meer info
Boomvalk (Falco Subbuteo, Engels: Hobby)
Boomvalken
Lengte: 29-35cm
Spanwijdte:70-84cm
Gewicht: 150-340g.
Aantal paren in de Hoeksche Waard Oost: 3-4
De boomvalk is een veel schaarsere broedvogel in de Hoeksche Waard. Omdat ze allemaal in Afrika overwinteren zijn ze sowieso alleen maar in de zomer aanwezig. Ze bouwen zelf geen nest maar broeden in verlaten nesten van andere vogels, vaak kraaiennesten. Jaagt met een duikvlucht of achtervolging op vogels en insecten. Zowel man als vrouw boomvalk zien er hetzelfde uit: donkergrijze bovenzijde met een prachtige koptekening, gestreepte onderzijde met een roestrode broek. Jonge boomvalken zijn een bruinige versie van de oudervogels.
Meer info
Slechtvalk (Falco Peregrinus, Engels: Peregrine Falcon)
Slechtvalk
Lengte: 33-51cm
Spanwijdte 90-113cm
Gewicht: 550-1100g.
Aantal paren in de Hoeksche Waard Oost: 1
De slechtvalk maakt momenteel een stormachtige come-back. Vroeger was de soort heel gewoon (slecht betekende ‘gewoon’) maar er is echter een periode geweest dat er geen slechtvalken meer broedden in Nederland. Sinds 1991 broedden ze gelukkig weer hier in Nerderland.
Het zijn grote valken, de volwassen vogels zijn leigrijs van boven met een dwars gebandeerde onderzijde. Man en vrouw zien er hetzelfde uit. Ook de Hoeksche Waard mocht zich verheugen op een slechtvalkpaartje. Op een hoogspanningsmast langs het Haringvliet broedden ze sinds 2005 succesvol. Ze broeden van oorsprong op een rand van steile rotsen, maar nemen tegenwoordig ook genoegen met gebouwen of koeltorens e.d. of zelfs een oud kraaiennest in een hoogspanningsmast. Jaagt in achtervolging of met spectaculaire stootduiken (met topsnelheden van meer dan 380Km/uur!) op vogels. Er overwinteren vele noordelijk slechtvalken in Nederland.
Meer info
Nog even wat vliegbeelden op een rijtje:
De buizerd heeft een kortere staart (t.o.v. de breedte van de vleugels) en kortere vleugels dan de bruine kiekendief en vliegt meestal met de kop naar voren gericht. De bruine kiek heeft de kop vaak naar beneden gericht (zie ook foto hierboven).
De havik en de sperwer lijken erg veel op elkaar maar de staart van de havik heeft duidelijk een meer afgeronde vorm; zowel gespreid als samengevouwen. De havik is ook aanzienlijk groter dan de sperwer maar dat is in het veld niet altijd even makkelijk in te schatten.
