| Engelse naam: | Common buzzard |
 |
Donkere buizerd
Moricaanseweg Strijen, 29 januari 2005 |
 |
Zeer lichte buizerd
Kiltunnel, 28 november 2003 |
 |
| Buizerdveren |
 |
Vliegbeeld buizerd
Kreta, 15 oktober 2005 |
 |
Buizerd
Oude Land van Strijen, 29 januari 2004 |
 |
Buizerd
Schuringsedijk Strijen, 5 februari 2005 |
 |
Buizerd slaat prooi
Schuringsedijk Strijen, 5 februari 2005 |
|
* jongen zijn al uitgevlogen maar worden nog in de buurt van het nest gevoerd door de ouders.
Kenmerken
Het verenkleed van de buizerd is zeer variabel: sommige zijn bijna geheel donkerbruin maar
er zijn ook hele lichte buizerds met een vrijwel witte onderzijde en veel wit aan de bovenzijde.
Alle varianten hebben een donkere vlek aan de onderzijde van de vleugel bij hun pols, alhoewel
het bij hele lichte buizerds nog maar een smalle donkere streep is. In het algemeen is een buizerd een
donkerbruine vogel met een donkerbruine borst en een lichte, v-vormige, band over de borst en een relatief
korte, fijn gebandeerde staart. Er is geen verschil tussen het verenkleed van mannetjes en vrouwtjes.
Vrouwtjes zijn over het algemeen wel iets groter maar dit is alleen maar goed te zien als de vogels
tegenlijk bij elkaar zijn te zien. Bovendien is er een overlap, d.w.z. dat een klein uitgevallen
vrouwtje kleiner is dan een groot mannetje.
Jonge buizerds hebben een lichte iris, lengte strepen over hun borst en geen brede eindband aan
hun staart, alle donkere bandjes over de staart zijn ongeveer even breed. Volwassen beesten
daarentegen hebben een duidelijk bredere eindband op de staart en donkere ogen.
Gelijkende soorten
In de zomer kan de buizerd worden verward met de wespendief maar deze heeft een langere staart met
niet alleen een brede eindband maar ook nog één of twee bredere banden bij de staartbasis.
Wespendieven trekken in de winter weg uit ons land. Bovendien broedt de wespendief niet in de
omgeving van de Hoeksche Waard. Daarom zult u de wespendief hier hooguit als doortrekkende vogel
tegenkomen.
In de winter kan de buizerd worden verward met de ruigpootbuizerd maar deze heeft een witte staart
met een brede eindband en nog één of twee smalle bandjes naast de eindband. Ruigpootbuizerds worden
slechts hoogst zelden gezien in de Hoeksche Waard en gaan zomers weer terug naar hun noordelijker
gelegen broedplaatsen (Scandinavië etc).
Veren
De veren op de foto zijn van boven naar beneden:
Handpen van de rechtervleugel
Armpen van de rechtervleugel
Staartveer, donkere buizerd
Staartveer, lichtere buizerd
De twee afgebeelde staartveren zijn van jonge vogels gezien het ontbreken van de breede eindband.
Het zijn beide de buitenste staartpen van de linkerzijde.
Het rode balkje rechtsboven op de foto is 10 cm lang.
Geluid (klik op de speaker-icoon voor het geluid)
Buizerd: met name tijdens het broedseizoen en dan vooral in de baltsperiode kan het miauw-achtige geluid
van de buizerd worden gehoord.
Gaai: in het voorjaar imiteren gaaien nogal eens het geluid van een buizerd.
Verspreiding
De buizerd komt voor in vrijwel geheel Europa en delen van Afrika en Azië.
Habitat en leefwijze
Buizerds jagen voornamelijk in het open land maar broeden in boomnesten en leven dus aan bosranden of
in open gebieden met boomgroepen. In de Hoeksche waard komen dat soort nestplaatsen niet zo heel veel voor
en broedden de buizerds soms ook in solitaire bomen of in rijen bomen langs de wegen of dijken.
Ze jagen meestal door vanaf een verhoogde uitkijkpost om de omgeving in de
gaten te houden. Bij het zien van een prooi wordt er met een glij/duikvlucht geprobeerd om de prooi
te pakken. Buizerds jagen ook te voet, bijvoorbeeld op wormen. Heel soms jagen buizerds ook door te
bidden, dit op één plek blijven zweven gebeurt meestal in een opwaartse luchtstroom, bijvoorbeeld langs
een dijk o.i.d.
De Nederlandse buizerds zijn standvogels, d.w.z. dat ze het gehele jaar hun territorium bezet houden.
De grootte van het gebied dat tegen soortgenoten wordt verdedigd is één tot meerdere vierkante kilometers
maar dit is sterk afhankelijk van de lokale voedsel situatie. De gebieden waarin de buizerds jagen zijn groter
maar kunnen elkaar overlappen.
De beste tijd om buizerds te zien is in de winter wanneer er extra veel buizerds zijn omdat er
buizerds uit het noorden (Scandinavië etc) hierheen komen om te overwinteren. Bovendien zijn ze extra goed zijn te zien
omdat er geen bladeren aan de bomen zitten. Een andere geschikt moment zijn zonnige dagen in het voorjaar,
met name na een periode van slecht weer; de buizerds cirkelen dan (roepend) boven hun territorium.
Voedsel
Buizerds zijn echt opportunisten en eten dan ook een heel keur aan verschillende prooien: zoogdieren
(veldmuizen, mollen, jonge hazen/konijnen), wormen, insecten, padden, kikkers en af en toe een vis.
Ook aas wordt niet geschuwd, met name in magere tijden. Buizerds kunnen prooien tot 500gr vangen,
alles wat zwaarder is, is waarschijnlijk dood of sterk verzwakt aangetroffen.
Broedgedrag
Buizerds nestelen in bomen op 4 - 25 mtr hoogte, in de Hoeksche Waard gaat het dan vaak om wilg, populier
of els. Buizerds bouwen zelf een nieuw nest, herbruiken hun nest van vorig jaar of gebruiken een oud
nest van een andere soort, meestal kraai. Soms wordt gebroed in een elzenhaag van een boomgaard of in een
hoogspanningsmast, maar dit is in de Hoeksche Waard (voor zover bekend) nog nooit goed afgelopen.
Buizerds houden hun territorium tijdens de winter bezet. Op mooie dagen in februari en maart cirkelen
de vogels boven hun territorium en voeren dan regelmatig
spectaculaire baltsvluchten uit. In deze periode worden ook één of meer nest(en) gebouwd of opgeknapt.
Buizerds paren veelvuldig, soms wel 500 maal in één seizoen. De meerderheid van de Hoeksche Waards
buizerds legt zijn eieren gemiddeld in de eerste twee weken van april, landelijk gebeurt het van half maart tot
half mei. Er worden 1 - 5 eieren gelegd (gemiddeld 2,7) met tussenruimte van 1 á 2 dagen. Het broeden
begint niet direct na het leggen van het eerste ei. Het vrouwtje neemt het grootste deel van het broeden voor haar
rekening waarbij ze soms kort wordt afgelost door het mannetje. Gedurende de broedtijd zorgt het mannetje
voor het voedsel. Tegen de tijd dat de eieren bijna uitkomen (na 36-38 dagen broeden) worden er extra veel
prooien gebracht.
Als de jongen pas zijn uitgekomen is het vrouwtje vrijwel continue op het nest om de jongen te beschermen.
Wanneer de jongen zo'n 2 weken oud zijn hebben ze dikker dons en gaat het vrouwtje ook jagen om aan de
steeds groter wordende vraag naar voedsel te kunnen voldoen. Als de voedsel situatie slecht is pikt het
oudste jong zijn kleinere broertje of zusje dood (Kaïnisme). Dit dode jong wordt dan later meestal door de oudervogel
opgevoerd.
In 2005 hadden we gedurende 3 weken een camera bij een buizerdnest met 3 jongen, dat leverde
een leuke blik in de wereld van de buizerd.
Na zes weken zijn de jongen in het zogenaamde takkelingen stadium; ze beginnen de omgeving van het
nest te verkennen, springen naar zijtakken en naastgelegen bomen. Ze blijven nog wel in de
buurt van het nest en worden door de ouders gevoerd.
De juveniele buizerds verspreiden zich aan het eind van het seizoen in alle richtingen met een
kleine voorkeur voor zuid en zuid-west. Voor de Nederlandse buizerd gaat het dan zelden om meer dan
50 Km. De meeste buizerds vestigen zich zelfs op minder dan 20-30 Km van hun geboorteplaats. In 2002 vond de
Dierenambulance Hoeksche Waard een buizerd die in 2005 als nestvogel was geringd 5,2 Km verderop.
Deze vogel was dus geboren in de Hoeksche Waard en had daar ook zijn eigen territorium gevestigd.
Paren bestaande uit twee volwassen vogels beginnen gemiddeld vroeger, hebben grotere legsels en meer
nestsucces dan paren waarbij één van de twee een jonge vogel is. Paren waarbij allebei de vogels
jonge beesten zijn hebben sowieso maar een nestsucces van minder dan 10%.
Bigamie is uiterst zeldzaam, maar soms komt het voor dat één mannetje 2 vrouwtjes heeft.
Trek
Zoals al gezegd zijn Nederlandse vogels standvogels: ze verblijven het gehele jaar in hun territorium.
Het grootste deel van de Scandinavische buizerds trekt oostelijk langs Nederland. De grootste bekende afstand
die ooit is gevlogen door een buizerd is 6335Km ! Een vogel uit Noord-Zweden werd teruggemeld in het
West-Afrikaanse Togo (tussen Nigeria en Ghana).
|