Resultaten van de roofvogel inventarisatie 2018


Zoals was te verwachten was het moeilijk voor de roofvogels om het topjaar 2017 te evenaren: in de tabel verderop is goed te zien dat bij alle soorten er per geslaagd nest minder jongen groot werden. Dit komt uiteraard ook terug in het totaal aantal jongen dat er is geteld: een daling van een kwart bij de buizerds en zelfs een halvering bij de torenvalken.

Jonge bruine kiek op nest in tarwe
4 juli 2018: Jonge bruine kiekendief op nest in tarwe

De toename in de tabel van de bruine kiekendief heeft 2 oorzaken. Ten eerste: in de tabel staan nu ook de territoria terwijl er voorheen de alleen broedgevallen in stonden: dus territoria waar ook jongen waren gezien. Dit getal geeft wel een beter beeld van de aantallen in de Hoeksche Waard. Ten tweede waren er dit jaar wat meldingen van buiten de werkgroep, waaronder 3 meldingen van broedgevallen van kiekendieven in een landbouwgewas. Dat kieken broeden in gewas zien we al langer: in 2012 beschermden we bijvoorbeeld al een nest in luzerne: een gewas dat meerdere keren per jaar geoogst wordt en dus een letterlijk dodelijke omgeving voor een nest, gedoemd om te mislukken. Maar ook nesten in tarwe lopen gevaar om uitgemaaid te worden, het blijft dus zaak om hier alert op te blijven ! De 3 gemelde gewasbroeders van dit jaar waren gelukkig op tijd ontdekt.

Buizerdnest in een knotwilg
15 juli 2018: Buizerdnest in een knotwilg
De torenvalken hadden het overduidelijk lastiger, niet alleen begonnen er wat minder paren aan een broedsel maar er was bij een aantal nesten ook flink wat uitval van jongen: tekenen van een lastiger voedselaanbod. In één kast lagen er eerst 6 eieren (een mooi groot legsel) en bij een latere inspectie 9 eieren: het gaat hier waarschijnlijk om een tweede legsel dat bij de oorspronkelijk 6 eieren is gelegd. Er vlogen geen jongen uit.

Bij de slechtvalk speelde er ook het één en ander: bij het westelijke koppel is er gevochten om het territorium wat uiteindelijk heeft geleid tot het laatst gestarte broedsel van dit jaar (legbegin: 23 april). Gelukkig werden er toch 3 jongen groot. Bij het oostelijke paar hebben we geen broedpoging vast kunnen stellen. Wel is er nog heel lang een juveniel in het territorium aanwezig geweest, waarschijnlijk een jong van vorig jaar. Prachtig om 3 valken samen te zien jagen, maar mogelijk is dit wel de oorzaak geweest van het uitblijven van een broedsel. Het paar op de Haringvlietbrug had "gewoon" 3 jongen.

Alhoewel het dus een lastiger jaar was voor de buizerd vonden we in Klaaswaal toch een nest met 4 jongen, iets wat hier in de Hoeksche Waard nog steeds niet veel voor komt. Wat ook redelijk zeldzaam is is een webcam bij een buizerd: in samenwerking met NestkastLive hebben we voor de start van het broedseizoen een camera bij een bestaand buizerdnest geplaatst. Dat is altijd best spannend omdat je maar moet afwachten of het buizerdkoppel hetzelfde nest weer opnieuw gaat gebruiken. Gelukkig deden ze dat inderdaad en kon heel de wereld meegenieten van het zorgvuldig opbouwen van het oude nest, het leggen van 3 eieren en het opgroeien van de 2 uitgekomen jongen.

Een andere buizerd nieuwigheid was het succesvolle broedgeval van een buizerdkoppel in de kroon van een knotwilg. Buizerds broeden in de Hoeksche Waard gemiddeld rond de 13 meter hoog (5-24mtr) waarbij lage nesten wel vaker voorkomen: maar deze zat dus op slechts 3 meter hoogte Er vlogen 3 jongen uit en bijzonder genoeg zijn er daar al 2 van teruggemeld: één jong is begin september dood gevonden nabij Enkhuizen (NH). De tweede is begin oktober in goede gezondheid teruggezien tussen Amsterdam en Haarlem. Lang leve de blauwe kleurringen: na 3 jaar 36 terugmeldingen.

Dit jaar zijn er door omstandigheden helaas nauwelijks gegevens uit "West", maar er is daar wel een nieuw havik territorium gevonden. Door middel van een wildlife camera bij een vaker gebruikte plukplek is vastgesteld dat het koppel bestond uit een juveniele vrouw met een adulte man. Nest met een juveniele oudervogel (onervaren) gaan vaker fout, maar in dit geval vlogen beide jongen uit.

Moeder havik (midden, juveniel kleed) en 2 jongen.
29 juni 2018: Moeder havik (midden, juveniel kleed) en 2 jongen. Foto Marco Coenradi (een 'still' van wildlife-cam filmpje)

Werkgroep perikelen

Extra ringer: In jaren zoals vorig jaar met 106 jonge torenvalken en 98 buizerds en 71 jonge slechtvalken is het niet meer haalbaar om met 1 ringer alles te ringen, terwijl je dat als roofvogelliefhebber en onderzoeker wel graag wilt. Heel fijn dus dat Marco Coenradi, na een stage van ruim 2 jaar, dit jaar is geslaagd voor zijn ringexamen en daarmee dus zijn ringvergunning heeft behaald. Om een ringvergunning geldig te houden moet je overigens minimaal elke 3 jaar aan een certificering meedoen: een examen om de kwaliteit van het ringwerk te garanderen.

Klimmers: met de mogelijkheden van een extra ringer ontstaat al snel de vraag naar extra klimmers. Dit jaar kregen we versterking van Arie Benschop (SBB) en Wilson Westdijk. Om klimmers te ontlasten maar toch meer broedbiologische gegevens (bv het aantal eieren) te verzamelen wordt er volgend jaar begonnen met het inspecteren van nesten met een camera op een telescopische stok: die techniek gebruiken we al sinds 2003 voor torenvalken maar gaan we nu ook toepassen voor veel hoger gelegen nesten. Daarvoor is natuurlijk ook een veel langere telescopische stok nodig: deze (aanzienlijke) aanschaf is mogelijk gemaakt door een financiële ondersteuning van het IJsvogelfonds van Vogelbescherming Nederland en de Nationale Postcode Loterij.

Keuring van klimmaterialen: zowel vanuit het veld (met name de industriële objecten waar we klimmen voor de slechtvalken) als vanuit het HWL zelf komt steeds meer de vraag of het klimmateriaal is gekeurd. Het bedrijf BTG Electronics Design wilde de keuring voor ons regelen en bekostigen. Het resultaat was helaas niet zo positief. Bij zo'n keuring wordt gekeken naar technische staat van het materiaal maar ook naar de leeftijd: het meeste materiaal is te oud om nog goed te keuren. Het "harnas" waarin je hangt is vaak na 10 jaar door de fabrikant niet meer gegarandeerd, stikselnaden zouden bijvoorbeeld niet meer te garanderen zijn. BTG doneerde toen ook nog eens een complete klimset.

Gulle gevers !
De meeste kosten worden gefinancieerd uit privé-middelen. Denk dan bijvoorbeeld aan kosten voor (kleur)ringen, hosting van de website, het bouwen van torenvalk en slechtvalkkasten, klimmaterialen etc. Soms krijgen we hulp van sponsoren, voor dit jaar waren dat:

BTG Electronics Design, Oud-Beijerland: Keuring klimmaterialen, donatie klimset

Vogelbescherming (IJsvogelfonds), Zeist: Telescoop stok van 19,5mtr

Aannemingsbedrijf Jongekrijg, Puttershoek: Trespa voor het bouwen van nestkasten


De cijfers voor 2018:

Het vermelden van territoria bruine kieken (ipv broedgevallen) werkt ook door in het totaal voor de actieve territoria. Van niet alle nesten is precies bekend of ze zijn geslaagd of mislukt. Daardoor is het mogelijk dat er bijvoorbeeld 10 broedpogingen zijn met 5 geslaagde en 2 mislukte pogingen. Van de overige 3 broedpogingen is dus niet (met zekerheid) bekend hoe het is afgelopen.
Helaas voor dit jaar dus geen cijfers van West.

Oost 2018
Actieve Territoria Succesvolle Paren Mislukt Aantal Jongen Gem. Aantal Jongen
Jaar 20182017 20182017 20182017 20182017 20182017
Buizerd 56 60 42 50 11 6 76 98 1,9 2,3
Havik 9 12 7 8 0 1 13 16 1,9 2,0
Sperwer 3 5 2 3 0 1 4 9 2,0 3,0
Buine Kiekendief 14* 4 6 4 1 0 20 14 2,9 3,5
Boomvalk 2 4 2 2 0 0 3 4 1,5 2,0
Torenvalk 19 25 16 24 3 1 51 106 3,2 4,4
Slechtvalk 2 2 1 2 0 0 3 5 3,0 2,5
Totaal 107 112 76 93 15 9 170 252 - -



Jaarlijks gaan de onderzoeksresultaten in de vorm van zgn. nestkaarten naar de WRN en SOVON. Dit jaar stonden er op die nestkaarten (inclusief de slechtvalknestkaarten) ruim 1100 waarnemingen en daarvoor wil ik de volgende personen weer hartelijk bedanken:

Ad Groeneveld, Arie Leijdens, Bas en Janneke Zevenbergen, Daniel Tuitert, Dick v Houwelingen, Els Marijs, Gerard Ouweneel, Janus Verkerk, Kees Goudswaard, Marco Coenradi, Marco Lodder, NestkastLive, Niels Godijn (BSR), Remco Zielstra, Rick van Pelt, Rini Naaktgeboren, Ruud Polderman, Sander Elzerman, Theo Muusse (SBB), Tini Pol, Wouter Barendrecht, klimmers Joost van Wingerden, Wilson Westdijk, Ronald in't Veld en Arie Benschop en de Vogelklas Karel Schot" en de terreineigenaren.



Buizerd met 3 eieren
15 april 2018: Het legsel is compleet: 3 stuks, Foto: NestkastLive
15 april 2018:

Mw. Buizerd is al enige tijd klaar met eieren leggen: het is een mooi 3-legsel geworden.





Torenvalkkast plaatsen
9 maart 2018: Het jaarlijkse torenvalkkasten plaatsen/vervangen. Foto: Sander Thuis
9 maart 2018:

Er moeten weer de nodige kasten worden geplaatst of vervangen. Het was gelukkig aangenaam weer en dan is zo'n klus geen straf !




Buizerd bezoekt nest van vorig jaar
8 februari 2018: Buizerd bezoekt het nest van vorig jaar! Foto: NestkastLive
8 februari 2018:

Het was ook al een aantal keren in de media, dus het zal u misschien niet zijn ontgaan: in samenwerking met de stichting NestkastLive is er een camera bij een buizerdnest geplaatst.

De nestboom bevindt zich op een prive terrein in Westmaas. Het nest is de afgelopen 2 jaren succesvol in gebruik geweest: er vlogen 1 en 3 jongen uit.

Zoals hiernaast is te zien is de buizerd al weer op het nest gesignaleerd !