| Engelse naam: | Peregrine (falcon) |
 |
Volwassen slechtvalk
17 nov 2006, Oudeland van Strijen |
 |
Jonge slechtvalk (Meer bruinig dan grijs)
9 juli 2005, Oudeland van Strijen |
 |
Slechtvalkveren
Het rode balkje is 10 cm lang. |
 |
Vrouwtje slechtvalk
13 juni 2006, Maasvlakte |
 |
Mannetje slechtvalk
13 juni 2006, Maasvlakte |
 |
Volwassen slechtvalk
6 okt 2006, Oudeland van Strijen |
 |
Slechtvalk bij kraaienest
Toeval, maar het ziet er wel leuk uit !
27 okt 2006, Polder Nieuw Bonaventura |
|
* jongen zijn al uitgevlogen maar worden nog in de buurt van het nest gevoerd door de ouders.
Kenmerken
Grote valk met zwarte "kap" en brede baardstreep op de kop. Volwassen vogels hebben
een blauwgrijze bovenzijde. De onderzijde is licht met donkere dwars strepen, naar
de borst en keel toe worden het meer druppelvormige vlekken. In vlucht is de slechtvalk
te herkennen aan lange, spitse vleugels en snelle, krachtige vleugelslag. Jonge vogels
ogen over het geheel veel bruiner: ze hebben een bruine bovenzijde en een lichte
onderkant met bruine lengte strepen.
Gelijkende soorten
Giervalk, Lannervalk en Sakervalk maar die zult u in Nederland niet vaak tegenkomen.
Jonge slechtvalk zou kunnen worden verward met een jonge boomvalk maar de slechtvalk
is aanzienlijk groter, de koptekening is anders en bij de boomvalk zijn de middelste
2 staartpennen niet gebandeerd.
Veren
De veren op de foto zijn van boven naar beneden:
Handpen
Armpen
Staartpen
Geluid
De slechtvalk is het meest te horen rond de broedplek.
Klik op het speaker-symbool om het geluid te horen !
Verspreiding
Slechtvalken is een zogenaamde kosmopoliet: hij komt over vrijwel de gehele wereld voor.
Behalve grote delen van Europa dus ook in Azië, Afrika, Australië en Noord en zuid Amerika.
Afhankelijk van welk bron er wordt geraadpleegd, wordt er onderscheid gemaakt tussen
meer dan 20 ondersoorten.
Habitat en leefwijze
Omdat slechtvalken in de open lucht jagen komen ze voor in alle landschapstypen,
behalve grote bosgebieden. Met name open terreinen met (vogelrijke) wateroppervlakten
blijken erg geliefd. Broed oorspronkelijk op rotswanden maar nu ook in allerlei
vervangers daarvan: flatgebouwen, koeltorens, zendmasten, hoogspanningsmasten etc.
Heel soms broeden ze in bomen of op de grond.
Slechtvalken hebben een aardig groot territorium: in de broedtijd worden "maar"
enkele honderden meters rond het nest verdedigd tegen soortgenoten, maar ze jagen
tot wel 4 km rond hun broedplaats. 's Winters kan dit aanzienlijk meer zijn.
Slechtvalken jagen door zich van grote hoogte, vanaf hoge zitplek of cirkelend in
de lucht, op de prooi te storten. In duikvlucht kunnen ze snelheden bereiken van
meer dan 300Km/uur. Er zijn zelfs snelheden gemeten van 380 en 390Km/uur !
Hiermee zijn ze het snelste dier op aarde. Soms achtervolgen
ze de prooi en slaan ze van onder toe. Door tijdens de achtervolging iets lager te
vliegen dan de prooi maken ze gebruik van hun "dode hoek". Ze hebben scherp zicht:
de jacht wordt soms gestart terwijl de prooi nog op 1 km afstand is. Soms (vooral
in winter) wordt er samen gejaagd, afwisselend stootduiken. In verlichte omgeving
(stad, industrieterrein) jagen ze ook 's nachts.
Voedsel
Slechtvalken eten vrijwel alleen zelf (in de vlucht) gevangen vogels. Het gaat dan
om vrijwel alle soorten vogels: van spreeuw tot kraai en van meeuw tot merel.
Broedgedrag
Slechtvalken zijn over het algemeen na het 2e of 3e jaar geslachtsrijp alhoewel er
wel broedparen zijn geweest waarbij 1 partner nog in onvolwassen kleed was. Soms is
er in najaar al paarvorming maar de echte balts begint in februari met baltsvluchten,
veel roepen, toenemende nestbinding en voeren door het mannetje. In half maart
worden de eieren gelegd. Het vrouwtje doet bijna al het broeden (32 dagen). Overdag
neemt het mannetje het broeden wel eens korte tijd over. Als de jongen 2 a 3 weken
oud zijn en groot genoeg om zichzelf al een tijdje warm te kunnen houden gaat het
vrouwtje ook mee jagen om aan de groeiende voedselbehoefte te kunnen voldoen. Na het
uitvliegen (42 dagen) worden de jongen nog zo'n 4 weken gevoerd door de ouders, soms
zelfs door nog levende vogels voor de vliegende jongen los te laten.
Trek
De in Nederland broedende slechtvalken zijn standvogels; ze blijven het gehele jaar
in hun territorium. Noord Europese slechtvalken trekken in de winter naar het zuiden
en overwinteren dan onder andere in Nederland! Daardoor zijn er hier 's winters veel
meer slechtvalken te zien dan in de zomer.Na het uitvliegen vestigen vrouwtjes op
gemiddeld op 121km van hun geboorteplek in een eigen territorium, voor mannetjes
is dat gemiddeld 44km.
De "DDT-crisis"
Tussen begin jaren 50 en halverwege de jaren 70 zijn de aantallen slechtvalken
gedecimeerd. Letterlijk: dus gedaald tot nog maar 10% ! De oorzaak van dit drama
lag in bestrijdingsmiddelen zoals DDT en DDE. Die groep stoffen is niet-afbreekbaar
en hoopt zich dus op in het lichaam. Roofvogels zitten bovenaan de voedselketen en
verzamelden via hun prooien grote hoeveelheden gifstoffen. Dit leidde ertoe dat de
eischalen verdunden en braken en dat de embryo's niet levensvatbaar waren. Pas na
uitgebreid onderzoek naar de achteruitgang van de slechtvalk werd het gevaar van DDT
ten volle onderkend en werd DDT verboden. DDT werd ondertussen ook al aangetroffen
in moedermelk.
Twee ironische details:
- Het onderzoek dat de gevaren van DDT duidelijk aan het licht bracht is gestart omdat postduivenhouders
in Wales in 1960 klaagden dat de slechtvalken als maar toenamen ( !!! ) en al hun
postduiven doden. Zij hebben dus min of meer de slechtvalk gered.
- In 1948 kreeg de Zwitser Paul Müller de Nobelprijs voor het uitvinden van DDT.
|