2011: "Het verschil zit 'm in de details"
Resultaten van de roofvogel inventarisatie 2011
De populatie roofvogels die we vanaf 2000 volgen kan wel van worden gezegd dat het een redelijke stabiele populatie is. De toenemende aantallen in de eerste paar jaren was ongetwijfeld voor een groot deel het gevolg van dat wij als waarnemers het terrein en de daarin aanwezige territoria steeds beter leerden kennen. Een beter of slechter jaar lijkt dan ook vooral te worden bepaald door slechtere voedsel of weersomstandigheden of incidenteel een waarnemerseffect te zijn: minder uren in het veld betekent minder territoria vinden, dit geldt speciaal voor de lastiger soorten zoals sperwer of boomvalk.
Kortom de jaren gaan een beetje op elkaar lijken en hierdoor wordt de oude reclame slagzin van toepassing:
"Het verschil zit 'm in de details !", maar dit wil zeker niet zeggen dat er niets valt te melden:
De buizerds deden het goed dit jaar: er waren niet alleen veel paren die een nestpoging begonnen (49, één minder dan vorig jaar), maar een groot aantal was ook nog eens succesvol. Dit leverde maar liefst 82 jongen op dit is het hoogste aantal dat we toen nu toe hebben kunnen vaststellen. Van die jonge buizerds zijn er nu (eind september 2011) helaas al weer 2 dood teruggemeld. Het is een bekend gegeven dat ruim de helft van de uitgevlogen jongen niet eens één jaar oud wordt.
Tijdens de ringbezoeken vonden we onder 2 nesten een jong op de grond. Eén daarvan was helaas stervend, de ander zag er gelukkig prima uit: er lagen zelfs een aantal prooien om hem heen, z'n ouders waren hem niet vergeten !
Een ander nest konden we niet beklimmen met een geheel nieuwe reden: het eikje zat vol met eikenprocessierups!
Een goed jaar voor de buizerds: Buizerdnest met 4 jongen, 14 juni 2011
Ook bij de torenvalken waren er ook van die details: nestkasten die al jaren bezet zijn bleven dit jaar leeg en kasten die al jaren ongebruikt zijn, werden opeens vereerd met een paartje torenvalken.
Opmerkelijk genoeg waren er drie kasten met daarin een jong met dezelfde groeiafwijking, namelijk: spreidpoten. Bij spreidpoten staan de poten extreem van het lichaam af waardoor het jong eigenlijk altijd op z'n buik moet liggen omdat hij z'n poten niet onder zijn lichaam kan doen. Deze afwijking kan ontstaan door bijvoorbeeld een genetische afwijking of bepaalde tekorten in de voeding. Op internet wordt bij vogelkwekers ook als mogelijke oorzaak genoemd dat het vrouwtje te zwaar op de jongen ligt of de kastbodem te glad is.
Jonge torenvalk met spreidpoten
20 juni 2011, Foto: Ingrid Verbiest
In Mijnsherenland was er een torenvalk paartje wat na het mislukken van het eerste legsel een tweede broedsel is begonnen. Op 7 mei lagen er 6 eieren die door het vrouwtje werden bebroed, op 3 juni was de kast leeg en verlaten. Op 5 augustus ringden we één jong van 13 dagen oud, die volgens de kasteigenaren al zeker een week eerder uit het nest was gevallen !
Een ander opmerkelijk geval bevond zich een paar honderd meter verderop: Die torenvalkkast is al sinds 2009 ingepikt door een nijlgans en in 2009 en 2010 had dat tot gevolg dat die lokatie geen torenvalkjongen meer opleverde. Dit jaar echter lieten de torenvalken zich niet tegenhouden: op 13 mei lagen er 5 torenvalkeieren tussen 7 grote witte eieren en op 1 juli konden we 6 jonge torenvalken ringen.
Boomvalknesten werden er niet veel gevonden: de broedsels zijn mislukt voordat ze zijn ontdekt of ze zijn sowieso niet begonnen, dat is helaas niet bekend. Er werden 2 geslaagde pogingen gevonden en één territorium met een paartje valken zonder tekenen van een nestpoging.
Havik en sperwer "gedroegen zich dit jaar weer netjes" maar een aantal nesten is pas ontdekt toen de jongen al waren uitgevlogen en daarom zijn de jongen mogelijk iets ondertelt.
Vorig jaar zijn de bruine kiekendieven éénmalig gebiedsdekkend geteld in verband met "Het jaar van de bruine kiekendief". Net als de jaren dáárvoor zijn de bruine kieken dit jaar niet systematisch onderzocht maar er zijn toch wel een aantal bruine kieken territoria gemeld, zowel in Oost als in West werd een nest geringd, beide met 2 jongen.
Bij de Hoeksche Waardsche slechtvalken was er goed en slecht nieuws. In alle 3 de territoria is een broedpoging gedaan en zijn in alle drie de nesten zelfs jongen gezien. Het slechte nieuws is dat één paar zeker mislukt is en één ander paar vrijwel zeker is mislukt en het laatste paar bijna mislukte. Bij het paar in de buurt van Nieuw-Beijerland is één jong gezien maar kort daarna was bij een nestinspectie door mensen van Tennet alleen nog maar een restje van een kapot nest met één niet uitgekomen ei te vinden !
Jonge slechtvalk (links) ontvangt prooi van Pa
8 juni 2011
Bij het paar bij de Haringvlietbrug leek e.e.a. aanvankelijk ook goed te gaan en ook daar is één redelijk groot jong gezien (dus al flink in de veren en nog maar weinig dons). Maar het hele schouwspel dat alle voorgaande jaren was te zien na het uitvliegen van de jongen (jongen op de grond/in de hoogspanningsmast, voerende ouders) is dit jaar helemaal niet waargenomen ! Het lijkt er dus sterk op de het jong of de jongen kort voor of kort na het uitvliegen zijn verongelukt.
En toen was er nog één..... Aanvankelijk verliep het bij het "Oost"-paartje voorspoedig, bij de eerste inspectie door Tennet (dezelfde dag als bij het "West-nest") bevatte het nest 2 piepkleine jongen en 1 uitkomend ei. In de daarop volgende dagen is er eigenlijk altijd maar één jong waargenomen. Vanaf de grond, dus het is goed mogelijk dat er meer jongen zijn die op dat moment niet zichtbaar zijn. Als de Tennet mannen op de ringdag het nest bereiken blijkt er nog maar één jong in te zitten. Het blijkt een vrouwtje te zijn, maar verder ogenschijnlijk gezond en er is dus nog steeds hoop op één uitvliegend jong voor 2011. Inderdaad vliegt de jonge dame na enige strubbelingen gezond en wel uit en op 11 juli, inmiddels 78 dagen oud, is ze voor het laatst gezien in het Oude Land van Strijen.
Het eerste echte Hoeksche Waardse slechtvalk jong is hiermee een feit.
Onder de tabellen meer foto's van het afgelopen seizoen.
De cijfers voor 2011:
Van niet alle nesten is precies bekend of ze zijn geslaagd of mislukt. Daardoor is het mogelijk dat er bijvoorbeeld 10 broedpogingen zijn met 5 geslaagde en 2 mislukte pogingen. Van de overige 3 broedpogingen is dus niet (met zekerheid) bekend hoe het is afgelopen.
* Bij de torenvalken was er dit jaar één paar dat twee keer heeft gebroed: het eerste legsel mislukte en van het tweede legsel vloog 1 jong uit, vandaar 16 territoria en 17 broedsels (14 geslaagd en 3 mislukte).
** Om de totalen vergelijkbaar te houden met vorig jaar zijn de bruine kiekendieven niet mee geteld in de totalen.
Oost 2011
(2010 tussen haakjes)Actieve Territoria Succesvolle Paren Mislukt Aantal Jongen Gem. Aantal Jongen Buizerd 49 (50) 40 (36) 7 (11) 82 (72) 2,0 (2,0) Havik 4 (4) 4 (2) 0 (1) 8 (7) 2,0 (3,5) Sperwer 9 (8) 7 (5) 1 (0) 20 (17) 2,6 (3,4) Bruine kiekendief 7 3 0 7 2,3 Boomvalk 3 (5) 2 (4) 0 (0) 5 (8) 2,5 (2,0) Torenvalk * 16 (17) 14 (15) 3 (2) 55 (63) 3,9 (4,2) Slechtvalk 2 (2) 1 (1) 0 (1) 1 (2) - (-) Totaal** 83 (86) 68 (64) 11 (15) 171 (169) -
West 2011
(2010 tussen haakjes)Actieve Territoria Succesvolle Paren Mislukt Aantal Jongen Gem. Aantal Jongen Buizerd 19 (24) 13 (10) 5 (4) 25 (21) 1,9 (1,9) Havik 1 (5) 1 (4) 0 (1) 3 (7) - (1,8) Sperwer 4 (5) 1 (4) 2 (0) 2 (8) - (2,0) Bruine kiekendief 2 2 0 4 2,0 Boomvalk 1 (1) 1 (1) 0 (0) 1 (2) - (1,0) Torenvalk 1 (5) 1 (5) 0 (0) 5 (2) - (-) Slechtvalk 1 (1) 0 (0) 1 (1) 0 (0) - (-) Totaal** 27 (41) 17 (24) 6 (6) 36 (57) -
Hierbij wil ik de volgende personen hartelijk bedanken voor hun hulp (in alfabetische volgorde):
Han Benard, Martin Benard, Ad Groeneveld, Michel Hitzerd, Dick van Houwelingen, Jacqueline Kok, Arie en Leen vd Linden, Els Marijs, Jan Plaisier, Jan Uljee, Ronald in't Veld (SBB), Ingrid Verbiest, Arie Verhoef, Janus Verkerk, Mariska v/d Vlugt, Leen de Zeeuw, Remco Zielstra, de dierenambulance, Vogelklas Karel Schot en de terreineigenaren.
5 augustus 2011: Ransuil in perenboom
15 juli 2011: Recent uitgevlogen sperwer
2 juli 2011: Jonge Torenvalk in de problemen.
Bij het ringen bleek dat deze jonge torenvalk toch iets te enthousiast is geweest.
Aan de afdruk van de bovensnavel is te zien dat de veldmuis al enige tijd in de bek van het jonge valkje zit.
De veldmuis met de (te) brede heupen is dan ook door ons verwijderd.
1 juli 2011: Jonge buizerd
Deze pas uitgevlogen jonge buizerd heeft nog wat moeite met z'n balans.
25 juni 2011: Jonge buizerd met landingsproblemen
Vliegen is aangeboren 'talent' maar de vaardigheid moet met veel oefening worden verkregen.
Doeltreffend landen is in het begin minstens even lastig. In de eerste dagen na het uitvliegen komen
jonge vogels nog al eens een beetje onhandig uit ! (Foto: Leen de Zeeuw)
2 april 2011: (gedeeltelijke) Leucistische kauw
Op weg naar een schuur waar we een zeil moesten spannen ivm boerenzwaluwnestjes
(of eigenlijk: ivm de poep van de zwaluwen) kwamen we deze gedeeltelijke leucistische kauw tegen.
Dit is een kleurafwijking, onstaan door genetische afwijking of door eenzijdig voedsel.
Het is iets anders dan een albino: die hebben rode ogen.
1 april 2011: Geen 1 april grap, maar wel erg leuk: een dagje mee met rode wouwen inventariseren.
Weleenswaar niet in de Hoeksche Waard maar in de Belgische Ardennen.
Bij 30 rode wouwen zijn we gestopt met tellen: Met hartelijke dank aan de mannen aldaar !
25 maart 2011: Deze meerkoeten waren woest... op de buizerd die in de graskant een kikker pakte.
Even later vloog hij naar de andere zijde van de sloot:
op de ring was net te lezen dat hij uit Nederland kwam !
Helaas niets meer dan dat.
8 februari 2011: Er is een slechtvalkkast geplaatst op 99mtr hoogte op de zendmast van Heijplaat.
Het was een prachtig heldere dag met zicht tot Delft en Den Haag, rechtsboven is de Erasmusbrug te zien.
Op de zendmast in Alphen a/d Rijn is ook een kast geplaatst.
16 jan 2011: Ruigpootbuizerd
Tijdens de jaarlijkse roofvogel wintertelling telden we (voor het eerst sinds jaren) weer eens een ruigpootbuizerd. Terwijl we van het beeld van de ruigpootbuizerd (RPB voor vrienden) genoten kwam er een slechtvalk voorbij en op de achtergrond verscheen een mannetje blauwe kiekendief ! Zowaar, geen slecht begin voor een telling !
De ruigpootbuizerd is vooral te herkennen aan de typische witte staart met zwarte eindband. Onze gewone buizerd heeft 12 a 13 smallere bandjes op de staart en een volwassen buizerd heeft ook een bredere eindband op de staart (jonge vogels hebben dus alleen maar smalle bandjes).
Zodra de gegevens van de wintertelling verzameld en verwerkt zijn, zijn ze te vinden op de wintertelling-pagina.
3 dec 2010: Buizerd met ijs op de rug
Het is wéér geen makkelijke winter: Ronald vond in 14 dagen 7 dode buizerds, allemaal zwaar vermagerd. IJs en sneeuw maken het voor alle vogels moeilijk om eten te vinden. Met het ijs nog op zijn rug bewijst de buizerd hiernaast dat het verenpak in ieder geval redelijk isoleert.
